Voor het jaarlijkse TIJD-Symposium van Stichting Tijd schreef Merel Melief een column die aansloot bij het thema: Minimalisme en Gemeenschapszin.
‘Wat is dertig jaar?’ vraagt filosoof Louis le Roy zich af in een portret van Fryslan Dok, om daarna resoluut te antwoorden: ‘niks!’ Op de geschiedenis van de wereld is een mensenleven een stipje. Een puntje onzichtbaar voor het blote oog. Le Roy predikt een circulaire economie avant la lettre en het minimalisme voordat influencers ermee aan de haal gingen. Zijn filosofie: de mens moet de natuur niet willen beheersen, sterker nog ze kan haar niet beheersen, want ze is zelf de natuur.
Voor mij staat minimalisme voor: ‘niet meer dan je nodig hebt.’ Het begint bij het uitgangspunt dat alles wat ik écht nodig heb er al is: een huis, gezin, eten. Wat een luxe. Het klinkt zo simpel en toch gaat die manier van denken in tegen alles waar het kapitalisme voor staat. Want daar draait het om, altijd wat nodig hebben, altijd meer nodig hebben. De nieuwste versie van de iphone en elk seizoen een nieuwe garderobe.
Terug naar Le Roy in dezelfde documentaire: ‘Tijd is alles, noch vriend noch vijand. Waar geen tijd is, is geen leven. Processen gaan eindeloos door, de natuur gaat eindeloos door.’ De natuur heeft tijd nodig om dingen te laten groeien: een seizoen voor een bloem en jaren voor een boom. Maar tegenover de processen van de natuur, die een vast cadans hebben van opkomen en gaan, plaatst de mens haar eigen productieproces. Een proces dat sneller en sneller gaat en waar steeds minder mens aan te pas komt.
‘De snelheid van de economie verplettert het natuurlijke proces’, zei Le Roy. Daar komt nog niets bij: hoewel alles in de natuur een keer vergaat zijn wij in staat dingen te maken die niet meer vergaan. En zo kan het zijn dat ik, net 27 jaar geworden (in de filosofie van Le Roy minder dan niks) al een impact heb op de natuur die letterlijk onmenselijk groot is.
Zelfs mijn dochtertje, acht maanden oud, heeft talloze wegwerp luiers verbruikt. We zijn snel overgestapt op wasbare luiers, maar dat is een uitzondering. Terwijl het gebruiken van 5000 wegwerp luiers als normaal wordt gezien. En daar komen we aan bij de gemeenschap. De grote bedrijven bepalen nu wat wij normaal vinden. Maar door nieuwe gewoontes te starten, te delen, elkaar te helpen en symposia als deze te organiseren kunnen wij als gemeenschap het nieuwe gewoon bepalen. Door niet bezig zijn met het volgende wat we willen hebben blijft er heel veel tijd over. Kostbare tijd, zo leren van Le Roy. En die we kunnen we dan weer besteden aan belangrijke dingen in het leven zoals het knuffelen met mijn dochtertje.
Merel Melief draagt haar column voor tijdens het TIJD-symposium in Heerenveen
Lees ook het korte (foto)verslag van het symposium 2018.
